با عرض سلامی دوباره
مطلبی که قصد دارم در این پست بهش بپردازم مربوط میشه به یکی دیگر از مفاهیم شخصیت شناسی یعنی درون گرایی یا برون گرایی.
اصولا ما درون گرایی یا برون گرایی رو با صفاتی همچون منزوی بودن یا اجتماعی بودن. پرحرف بودن یا کم حرف بودن، ریسک پذیر بودن یا محافظه کار بودن می شناسیم.
همان طور که می دونید اولین بار این دو مفهوم رو کارل یونگ به کار برد، ولی او تعریفی روانشناختی از این دو مفهوم ارائه داد: اصولا گرایشات، علایق و دغدغه های ما یا به صورت درونی انجام می گیره یا بیرونی. این جمله یعنی چی؟
برای توضیح این مسئله می خوام وارد دنیای فلسفه بشم پس خواهش می کنم علاوه برخوندن مطلب کمی هم تفکر کنید. اولین مسئله ای که ازتون می خوام بهش فکر بکنید پاسخ این سوال هست.
چرا گفته میشه infj ها یعنی درونگرا، شهودی ،احساسی و ساختار گراها از بقیه تیپ های درون گرا ،درونگرا تر هستند؟
توی فلسفه اصطلاحی داریم به نام ابژکتیویسم یا عینیت گرایی و سوبژکتیویسم یا ذهنیت گرایی. دوستانی که تو حوزه فلسفه ،روانشناسی ،جامعه شناسی و الهیات مطالعه دارند با مفهوم ابژه و سوبژه آشنایی دارند اما اینجا یک اشاره ساده و خلاصه خالی از لطف نیست.
عینی گرایی به این مفهوم هست که حقیقتی که ذهن انسان دریافت می کنه متاثر از مشاهده عینیت های بیرونیه. اما ذهن گراها ،معتقدند ذهن انسان قادرِ به صورت مستقل از مشاهداتِ خودش از جهان هستی حقایق رو به صورت درونی درک کنه.
فلسفه در همون ابتدای کار درگیر این جنگ بزرگ در یونان باستان میشه. جایی که افلاطون جهان عینی رو جهانی کاذب می بینه که باعث شده ما نتونیم واقعیت رو ببینیم در غار مثل افلاطون این جهان به سایه تشبیه میشه و انسان ها به موجوداتی فریب خورده توسط حواس پنج گانه خودشون.
فلسفه افلاطون اوج ذهنیت گرایی یک فیلسوف رو نشون میده. افلاطون الهام بخش الهیات دوره قرون وسطا و فلاسفه اسلامی بوده. اما اوج تاثیر گذاری افلاطون بر عرفانِ که راهی درونی برای رسیدن به حقیقت هستی بوده. جالبه بدونید تیپ شخصیتی افلاطون infj بوده. اما کسی که ضدِ حمله سهمگینی به افلاطون می زنه و تصورات ذهنی افلاطون از وجود عالم مثل رو متاثر از خیالات و توهمات افلاطون میدونه و معتقده که واقعیت ذهنی به طور کامل تحت تاثیر عالم محسوسات هست و راه رسیدن به حقیقت، ذهنِ مستقل نیست بلکه مشاهده جهان عینی ،شاگرد افلاطون یعنی ارسطوست.
ارسطو تیپ شخصیتی برون گرای entj داشته و معتقد بوده ذهن تحت تاثیر حواس پنجگانه یا مشاهدات و تجربیات ماست.
اما این جنگ پس از قرون وسطا و دوره مدرنیته هم پایان نمی یابه. این بار با اسامی ایده آلیسم و رئالیسم. اینجاست که رنه دکارت میاد و تمام دستاوردهای قبلی فلاسفه قبل خودش رو زیر سوال می بره و با تردید فرض میکنه که داره همه چیز رو خواب میبینه و به واقعیت همه چیز شک میکنه و به تنها چیزی که شک نمی کنه اینه که شک کرده. از آن جایی که لازمه شک کردن اندیشیدن است. و دکارت هم مطمئن بوده شک کرده، جمله معروف خودش رو میگه من می اندیشم پس من وجود دارم .
دکارت با شک گرایی خودش به این نتیجه می رسه که هر آنچه ذهن ادراک میکنه اصالت داره و اثبات میکنه که وجود خدا قائم به ذات. دکارت یک درون گرا بود با تیپ intp . درون گراها حقایق رو به صورت درونی اثبات می کنند. اما درون گراها گاهی با ذهنیت گرایی بیش از حدشون باعث انحرافات بزرگی شدند مثل بارکلی intp که کلا وجود ماده رو نقض می کنه و معتقد این ذهن ماست که داره دنیای پیرامون مون رو می سازه این عقیده بیشتر در هالیوود طرفدار داره تا محافل علمی.
به نظر میاد فلسفه به یک فیلسوف برون گرا نیاز داره که کمی تعدیل اتفاق بیافته. دیوید هیوم برون گرا با تیپ entp هم همچون ارسطو تجربه و دنیای بیرونی رو ملاک درک حقیقت قرار میده. اما این تجربه گرایی از نوعی بود که باید در آینده هم امکان وصولش مهیا میشد وگرنه هیچ اعتباری نداشت .
هیوم معتقد بود چیزی که ما به نام علم میشناسیم علم نیست و فقط عادته. حال برای اینکه چیزی علمی تلقی بشه باید امکان تجربه آون در آینده هم موجود باشه چون احتمال داره اتفاقات آینده با تجربیات گذشته مون هم خوانی نداشته باشه. و تنها چیزی که هیوم علم می دونسته ریاضیاته چون ۲×۲ در گذشته، حال و آینده یک پاسخ داره.
قوانین نیوتون که مثل متون کتاب مقدس با ارزش شمرده میشد، امروزه در فیزیک مدرن یا کوانتوم جواب نمیده. تصور کنید این حرف رو هیوم چند سال قبل زد.
اما هیوم مذهب رو با مفاهیمی مثل فرشته، بهشت و جهنم رو هم همچون علم به شدت مورد تاخت و تاز قرار داد و آون ها رو حاصل عادات ما از محیط پیرامون دونست و نقش ذهن رو در اینجا به عنوان عاملی در خودفریبی دونست.
نگاه به افکار هیوم باعث میشه به این بیندیشیم که تصورات یا ایمان ما از وجود بهشت یا جهنم درونیه و با ذهن مستقل انجام میشه یا متاثر از مشاهدات مون از جهان مادیه؟
البته این عینیت گرایی فقط باعث نمیشه شما راه حقیقت رو به صورت بیرونی پیدا کنید .فرانسیس بیکن هم با این که از عقل گراهای برجسته دوران مدرنیسم بود ولی باعث شد فلسفه اصطلاحا از حالت اسکوسلاستیک خارج بشه و به حالت پراگماتیسم در بیاد .یعنی از حالت نظری و مدرسه ای خارج بشه و به صورت کاربردی در بیاد. یعنی از ذهنی به عینی. اینجاست که فلسفه وارد مدیریت، جامعه شناسی ،روانشناسی ،اقتصاد،پزشکی و سایر علومی که بر زندگی مادی ما انسان ها تاثیر دارند وارد میشه.
جالبه بدونید آقای بیکن هم همچون ارسطو entj بودند و همانطور که ارسطو در پی قدرت از طریق نزدیکی به اسکندر مقدونی بود بیکن هم از طریق نزدیکی به مناسبات قدرت صدر اعظم بریتانیا بود یعنی با اینکه فیلسوف بودند قدرت طلب بودند که مربوط به خصلت entj هاست.
البته بیکن مذهبی بود اصولا برونگرا ها از راه مشاهده دنیای بیرونی به خدا می رسند. ولتر با تیپ entp با اینکه تهاجمی ترین مواضع رو نسبت به مذهب داشت و آخر سر هم اجازه ندادند در قبرستان مسیحیان دفن بشه می گفت چطور انسان میتونه به آسمان ها نگاه کنه و به وجود خالق پی نبره.
دوستان بعضی فلاسفه سعی کردند راهی برای پایان دادن به این جنگ پیدا بکنند. چه امانوئل کانت با ایجاد اصطلاح نومن و فنومن و چه هگل با ایجاد اصطلاح دیالکتیک تاریخی آخر سر به سمت ایده آلیست ها کج شدند چون هر دو درونگرا بودند هگل intj و کانت intp بود .
به نظر میاد این اختلاف نظر در فلسفه های اسلامی هم وجود داره. در خود قرآن برای فهم حقیقت خواسته شده هم به درون نگاه کنیم هم به بیرون. ابوعلی سینا هم چون entp بود سعی در به جرگه عینیت گراها می پیونده و جالبه فیلسوف بزرگ بعدی امام (ره) هست که او هم همچون دیگر infj ها بزرگ تاریخ نمی تونه از رویکرد ها ی عرفانی خودش دست بکشه و دروس عرفان رو وارد حوزه علمیه قم میکنه.
با اینکه فقیهان و صوفیان اختلاف نظر اساسی دارند و داشتند و امروزه می بینید مراجع قم نمی تونند نسبت به ساخت فیلم شمس و مولانا بی تفاوت باشند. البته باروخ اسپینوزا و شوپنهاور با تیپ های infj هم عقاید عرفانی داشتند.
اما برگردیم به حوزه شخصیت شناسی. اصطلاحا شنیدید که میگن شهودی ها به مفاهیم انتزاعی علاقه دارند. مفاهیم انتزاعی قطعا ذهنی هستند.
وقتی شهودی ها را ایده آلیسم می نامیم و حسی ها رو رئالیسم می نامیم. به نظر ترجمه این عبارات اگر اصالت ایده و اصالت واقعیت باشه بهتر از آرمان گرایی و واقعیت گراییه.
اصولا درونگرایی بیش از حد باعث ذهنیت گرایی ما میشه و خراب شدن این ذهنیت باعث اختلالی میشه که فرد از واقعیت فاصله می گیره. فوبیای اجتماعی یکی از شایع ترین اختلالات درونگرایان در خانواده برترِ.اما اختلال اسکیزوفرنی که به سرطان روان مشهوره در اثر ذهنیت گرایی افراطی اتفاق میفته به طوری که گویی فرد از غار مثل افلاطون بیرون آومده و به دنیای بارکلی پا گذاشته.و هیچ مرزی بین واقعیت و توهم قائل نیست .
اما برونگرایی بیش از حد و توجه نکردن به دنیای درون باعث اختلالات مانیک، اختلال مرزی ؛شخصیت نمایشی و رفتار های تکانشی و ... میشه.چون فرد به شدت تحت تاثیر دنیای بیرونی خودش قرار داره .
جالبه بدونید خود روانکاوان بزرگ هم در تعبیر لیبیدو تحت تاثیر درونگرایی و برونگرایی قرار گرفته اند .فروید و هورنای به ترتیب سکشوالیته و امنیت رو که ریشه درونی داره رو به عنوان ریشه امیال انسان معرفی می کنند ولی آدلر برون گرا عقده حقارت که از دنیای بیرون انسان رو متاثر می کنه رو به عنوان ریشه لیبیدو می شناسه .
اما امروزه ما می توانیم به لطف یونگ ریشه امیال انسان رو هم درونی و هم بیرونی مورد بررسی قرار بدیم .البته گرایشات درونگرایانه یونگ در عقایدش مشهوده و یونگ هم مانند سایر infj های تاریخ نمی تونه از باور های عرفانی خودش دست بکشه و امروزه بیش ترین انتقادی که علم به مکتب یونگ داره همین رویکردهای عرفانی .
امیدوارم تو این مطلب تونسته باشم درک تون دو نسبت به مفاهیم درون گرایی و برون گرایی و اهمیت تعادل ارتقاء داده باشم . اما در آخر می خوام به پاسخ این سوال فکر کنید .
وجدان یک امر ذاتیِ یا یک امر اکتسابی؟
مرتبط با شخصیت شناسی:
برای تست IQ و mmpi (مینه سوتا) باید کجا برم؟
در مورد اختلال شخصیت مرزی چی می دونید؟
در انتخاب همسر، تیپ شخصیتی رو اولویت اول قرار ندید
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ اصلاح گر
ورک شاپ شخصیت شناسی، تیپ مددکار
ورک شاپ شخصیت شناسی ، تیپ موفقیت طلب
ورک شاپ شخصیت شناسی ، تیپ رمانتیک
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ حامی
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ کنجکاو
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ شکاک وفادار
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ خوش باش
ورک شاپ شخصیت شناسی - تیپ میانجی
شخصیت شناسی مکتب یونگ به طور خاص MBTI
زئوس تایپ ها، رابطه عشق و قدرت
شخصیت شناسی مکتب یونگ از زبان اسکیزوئید
← شخصیت شناسی (۲۲ مطلب مشابه)
- ۲۷۳۷ بازدید توسط ۱۹۰۱ نفر
- چهارشنبه ۲۸ اسفند ۹۸ - ۲۱:۰۷
