خانواده برتر

سلام

اپیزود اول:

جمعیت قابل توجهی از مردان تُرک زبان (اهل کشور ترکیه) به قصد کار در آلمان زندگی میکنند. تمایل بالای خانم های آلمانی برای ازدواج با مردان ترک مورد توجه جامعه شناسان قرار میگیره. بر اساس پژوهشی که در همین زمینه صورت گرفته وقتی از زنان آلمانی پرسیده شد چرا به مردان ترک تمایل دارید اغلب از عاملی به قول خود ناشناخته سخن گفتند که در مردان آلمانی کمتر دیده میشه.

این عامل چه بود و چرا ناشناخته؟ 

برخی مفاهیم، بومیِ فرهنگ خاصی هستند و به سختی میتوان معادل دقیقی برای آن در فرهنگ های دیگر یافت. اگر واژه  «غیرت» رو در لغتنامه های لاتین سرچ کنید کلماتی چون jealous, la jalousie و eifersucht ظاهر میشه.  اما این کلمات بیش از آنکه معنای غیرت بده، بمعنای حسادت هست. در بین واژگان غربی، کلمه ای که دقیقا منطبق بر واژه غیرت باشه (به این معنا که در زبان فارسی داریم)  وجود نداره. 

غیرت به معنای شرقی آن، در مغرب زمین امریست کم و بیش ناشناخته، اما با این حال، وجود یک مرد غیرتمند حتی برای یک زن آلمانی هم جذاب هست.

در ستایش غیرت گفتیم، از جهان شمول بودن جذابیت مرد غیرتمند هم شنیدیم. در اپیزود بعد بشنوید گلایه های زنی از شوهر خود. 

اپیزود دوم:

«... شوهرم اجازه نمیده برم سرکار، کلی موقعیت شغلی خوب داشتم اما میگه زن که نباید بره سر کار. اجازه ندارم تنهایی برم بیرون از خونه . مدام تلفنم رو چک میکنه. اجازه نمیده تو هیچ شبکه اجتماعی عضو باشم. اگه یه بار بهم زنگ بزنه و ببینه گوشیم مشغوله دیگه وامصیبتا. مدام سین جینم میکنه که قبل ازدواج با کسی رابطه نداشتی؟ بهش میگم نه نداشتم اما دو روز دیگه دوباره همین سوال رو میپرسه. همیشه احساس میکنم میخاد مُچ گیری کنه. حس میکنم تو قفسم ... » 

اینها جملات زنی هست که از شوهر شکاک خود گلایه میکنه. شوهر شکاکی که به گمان خود، رفتارش رو نشانه ای از غیرت میدونه.  

اپیزود سوم:

پنجاه، شصت سال پیش دعوا سر این بود که آیا زنان حق تحصیل داشته باشند یا نه . آیا زنان حق رأی داشته باشند یا نه؟ در آن زمان استدلال مخالفین این بود که غیرت ما اجازه نمیده تن به چنین کاری بدیم. با این حال، امروزه حق تحصیل و حق رأی از حقوق ذاتی زنان شمرده میشه.

 اپیزود چهارم:

اما این روزها، موضوع چالش از حق تحصیل و حق رأی زنان به این چالش تغییر کرده که مثلا آیا زنان حق ورود به ورزشگاه رو داشته باشند یا نه. آیا میتوانند به مقام صدارت و وزارت برسند یا خیر. اگر چه چالش ها نسبت به 50 سال پیش تغییر کرده اما بن مایه استدلال مخالفین همان استدلال پیشین هست: غیرتمان اجازه نمیده. 

مثلا در مورد همین حق ورود زنان به ورزشگاه این جمله از سوی مخالفین بسیار پرکاربرد هست: فرض کن خواهر و مادر خودت میخواد بره ورزشگاه، آیا راضی میشی با این وضعیت برن اون جا. 

احتمالا پنجاه سال پیش هم این جمله از طرف مخالفین گفته میشد: فرض کن خواهر و مادر خودت میخوان برن مکتب و تحصیل کنن، آیا راضی میشی؟! پس غیرتت کجاست؟ 

اپیزود پنجم (پیشبینی آینده) 

پیشبینی کار سختیه، من واقعا نمیتونم پیشبینی کنم چالش های آینده چه خواهد بود. اما کاملا محتمل هست که  پنجاه سال بعد، مردم با تعجب به دوران ما نگاه کنند و بپرسند یعنی واقعا پنجاه سال پیش زنان حق ورود به ورزشگاه رو نداشتن؟! همون جوری که ما نسبت به پنجاه سال پیش با تعجب نگاه میکنیم و میپرسیم یعنی واقعا مادر بزرگ های ما حق رأی نداشتند! 

همون جوری که گفتم پیش بینی کار سختیه اما کسی چه میدونه، شاید پنجاه سال بعد، زنی در مراسم تحلیف ریاست جمهوری این جمله رو بر زبان جاری کنه: صد سال پیش حق رأی نداشتیم، اما امروز من مفتخرم که رئیس جمهور این کشورم ...

قائدتا پنجاه سال بعد چالش های جدیدی شکل میگیره، شاید در اون موقع هم استدلال مخالفین این باشه که غیرتمون اجازه نمیده، آیا دوست داری خواهر و مادر و زن خودت همچین کاری کنن، آیا راضی میشی؟

اپیزود پایانی (یک تفاوت کلیدی بین دو جمله) 

غیرت برای ما آقایان مهم هست، آنقدرها مهم که گاهی برای ارضا کردن غریزه غیرتمندی مان، از خودخواهی مان مایه میگذاریم. گاهی هم گوشه و کنار دین رو شخم میزنیم تا دلایل مذهبی پیدا کنیم.

حال نگاه کنید به تفاوت بین این دو جمله:

الف: آیا راضی میشی خواهر و مادر خودت فلان کار رو انجام بدن؟ 

ب: آیا خواهر و مادر خودت راضی میشن فلان کار رو انجام بدن؟

در جمله نخست، زنان اگر چه موضوع بحث هستند اما شنیده نمیشوند. کسی نظری از ایشان نمیخواهد. گویی با موجودات صامتی سر و کار داریم که نقش آنها نه یک بازیگر، بلکه به یک تماشاچی ساکت و نگران محدود شده. 

اما در جمله دوم، نقشی فراتر از  «موضوع بحث بودن»  به زنان داده شده. در واقع آنان دیگر یک ناظرِ نگرانِ ساکتِ خارج از گود نیستند. در این جمله، آنان همان کسانی اند که قرار هست به این سوال پاسخ دهند.  

«سیاوش» 

سایر مطالب نویسنده:

پایان تئولوژی

باورهای تاریخی ، باورهای دینی

پَرِش در تاریکی