خانواده برتر

غسلهاى واجب

مسأله 359ـ غسلهاى واجب هفت غسل است:

1ـ غسل جنابت 2ـ غسل استحاضه 3ـ غسل حیض 4ـ غسل نفاس 5ـ غسل مسّ میّت 6ـ غسل میّت 7ـ غسل مستحبّى که بواسطه نذر و قسم و مانند آن واجب شده است.

1ـ جنابت

مسأله 360ـ انسان با دو چیز جُنُب مى شود: اوّل جماع (آمیزش جنسى) دوم بیرون آمدن منى، چه در خواب باشد یا بیدارى، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بى شهوت.

احکام جنابت

مسأله 361ـ اگر رطوبتى از انسان خارج شود و نداند منى است یا رطوبت دیگر، چنانچه همراه با «جستن» و «شهوت» بوده باشد آن رطوبت حکم منى دارد و اگر این دو نشانه، یا یکى از آنها را نداشته باشد حکم منى ندارد، ولى در زن و مریض لازم نیست که با جستن بیرون آید، بلکه اگر رطوبت هنگامى بیرون آید که به اوج شهوت جنسى رسیده است، حکم منى دارد.

مسأله 362ـ غالباً بعد از بیرون آمدن منى بدن سست مى شود، ولى این موضوع جزء شرایط قطعى و نشانه ها نیست.

مسأله 363ـ مستحبّ است بعد از بیرون آمدن منى بول کند تا ذرّات باقیمانده خارج شود و اگر نکند و بعد از غسل رطوبتى از او بیرون آید که نداند منى است یا رطوبت دیگر، حکم منى دارد و باید دوباره غسل کند.

مسأله 364ـ اگر انسان جماع کند و به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود، مرد و زن هردو جُنُب مى شوند، خواه بالغ باشند یا نابالغ، منى بیرون آید یانه. این در صورتى است که جماع در قُبُل باشد و اگر در دُبُر باشد بنابر احتیاط واجب باید جمع کند بین غسل و وضو.

مسأله 365ـ اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه، غسل بر او واجب نیست.

مسأله 366ـ هرگاه نعوذ باللّه با حیوانى نزدیکى کند و منى از او بیرون آید، جُنُب مى شود و غسل کافى است، امّا اگر منى بیرون نیاید احتیاط واجب آن است که براى نماز و مانند آن، هم غسل کند و هم وضو بگیرد، مگر این که قبل از این کار وضو داشته باشد که در این صورت تنها غسل کافى است.

مسأله 367ـ هرگاه منى از جاى خود حرکت کند امّا از ریختن آن به بیرون جلوگیرى بعمل آورد، یا به علّت دیگر بیرون نیاید غسل واجب نیست، همچنین اگر شک کند که بیرون آمده یا نه.

مسأله 368ـ کسى که آب براى غسل کردن ندارد مى تواند با همسر خود نزدیکى کند و تیمّم براى او کافى است، خواه بعد از داخل شدن وقت نماز باشد یا قبل از آن.

مسأله 369ـ هرگاه در لباس خود منى ببیند و یقین نماید از خود اوست باید غسل کند و نمازهایى را که یقین دارد با جنابت خوانده قضا نماید، ولى آنچه را شک دارد لازم نیست قضا نماید.

کارهایى که بر جُنُب حرام است

مسأله 370ـ پنج کار بر جُنُب حرام است:

1ـ مسّ خطّ قرآن یا اسم خدا و پیامبران و امامان بنابر احتیاط واجب، همانطور که در وضو گفته شد.

2ـ رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیغمبر(صلى الله علیه وآله)، هرچند از یک در داخل و از در دیگر خارج شود.

3ـ توقّف کردن در مساجد دیگر، امّا اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا براى برداشتن چیزى برود مانعى ندارد و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقّف نکند.

4ـ داخل شدن در مسجد براى گذاشتن چیزى در آن.

5ـ خواندن یکى از آیات سجده، ولى خواندن غیر آیه سجده از سوره سجده مانعى ندارد.

مسأله 371ـ سوره هایى که سجده واجب در آن است چهار سوره است:

1ـ سوره الم سجده (سوره 32). 2ـ سوره حم سجده (سوره 41). 3ـ سوره والنّجم (سوره 53). 4ـ سوره اقرأ (سوره 96).

کارهایى که بر جُنُب مکروه است

مسأله 372ـ شایسته است جُنُب چند چیز را ترک کند:

1 و 2ـ خوردن و آشامیدن، ولى اگر وضو بگیرد مکروه نیست. 3ـ خواندن بیشتر از هفت آیه از قرآن، حتّى از سوره هایى که سجده واجب ندارد. 4ـ تماسّ بدن با جلد وحاشیه و فاصله سطور قرآن مجید و همراه داشتن آن.5ـ خوابیدن بدون وضو. 6ـ رنگ کردن موها به حنا و مانند آن. 7ـ مالیدن روغن و انواع کِرِم ها به بدن. 8ـ جماع کردن بعد از محتلم شدن.

احکام غسل جنابت

مسأله 373ـ غسل جنابت را هرگاه براى رفع جنابت و پاک شدن انجام دهد مستحبّ است، امّا براى خواندن نماز واجب مانند آن واجب مى شود. براى نماز میّت سجده شکر سجده هاى واجب قرآن (هنگامى که آیه سجده را از دیگرى بشنود) غسل جنابت واجب نیست، بلکه در همان حال نیز انجام این کارها جایز است، هرچند بهتر است که براى نماز میّت و سجده شکر و امثال آن غسل کند.

مسأله 374ـ هنگام غسل کردن لازم نیست نیّت واجب یا مستحب کند، همین اندازه که به قصد قربت و اطاعت فرمان خدا انجام دهد کافى است.

مسأله 375ـ هرگاه یقین کند وقت نماز داخل شده و نیّت غسل واجب کند بعد معلوم شود که پیش از وقت بوده، غسل او صحیح است، همچنین اگر به نیّت نماز واجب غسل کند، بعد معلوم شود وقت گذشته بوده است،غسل او صحیح مى باشد.

اقسام و احکام غسل

مسأله 376ـ غسل را خواه واجب باشد یا مستحب، به دو صورت مى توان انجام داد: ترتیبى و ارتماسى.

مسأله 377ـ غسل ترتیبى به این صورت است که بعد از نیّت، اوّل سر و گردن را مى شوید و بعد طرف راست و بعد طرف چپ را (بنابر احتیاط واجب) و اگر عمداً یا از روى فراموشى یا ندانستن مسأله به این ترتیب عمل نکند غسل را اعاده مى کند.

مسأله 378ـ باید نصف ناف و نصف عورت را با طرف راست بدن و نصف دیگر را با طرف چپ بشوید، ولى بهتر است تمام آن را با هر دو طرف غسل دهد.

مسأله 379ـ براى این که یقین کند هر سه قسمت بدن یعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، کمى از قسمتهاى دیگر را با آن قسمت مى شوید و احتیاط مستحبّ آن است که طرف راست گردن را با طرف راست بدن و طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.

مسأله 380ـ اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافى است و اگر از طرف راست باشد، احتیاط آن است که بعد از شستن آن دوباره طرف چپ را بشوید و اگر از سر و گردن باشد، باید بعد از شستن آن دوباره طرف راست و چپ را بشوید.

مسأله 381ـ اگر بعد از تمام شدن غسل، شک کند که اعضا را درست شسته یا نه، اعتنا نکند.

مسأله 382ـ غسل ارتماسى آن است که بعد از نیّت، تمام بدن را یک دفعه یا به تدریج در آب فرو مى برد،خواه در مثل حوض استخر باشد و یا زیر آبشارى که آب آن یک مرتبه تمام بدن را فرامى گیرد، امّا غسل ارتماسى زیر دوش معمولى ممکن نیست.

مسأله 383ـهرگاه مقدارى از بدن بیرون آب باشد و نیّت غسل ارتماسى کند و در آب فرو رود کافى است، امّا اگر تمام بدن زیر آب باشد و آن را تکان دهد مشکل است.

مسأله 384ـاگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد مقدارى از بدن شسته نشده، باید دوباره غسل کند.

مسأله 385ـ در غسل ارتماسى باید پاها را نیز از زمین بلند کند تا آب به زیر آن برسد.

مسأله 386ـ اگر براى غسل ترتیبى وقت ندارد و مى تواند ارتماسى انجام دهد، واجب است ارتماسى انجام دهد.

مسأله 387ـ احتیاط واجب آن است که کسى که روزه واجب گرفته، یا براى حج یا عمره احرام بسته، غسل ارتماسى نکند و سر خود را زیر آب فرو نبرد، ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى کند، صحیح است و ضرر به روزه و احرام او نمى زند.

مسأله 388ـ در غسل ترتیبى مى تواند سه بار در آب فرو رود، یک بار به نیّت سر و گردن، دیگرى به نیّت طرف راست و دیگرى را به نیّت طرف چپ.

مسأله 389ـ در غسل ارتماسى باید تمام بدن پاک باشد(بنابر احتیاط واجب) ولى در غسل ترتیبى پاک بودن تمام بدن لازم نیست، همین اندازه که هر عضو پیش از غسل دادن پاک باشد، کافى است.

مسأله 390ـ سابقاً گفتیم عرق جُنُب از حرام نجس نیست و چنین کسى مى تواند با آب گرم غسل کند، ولى بهتر است با آب ملایم غسل کند که عرق ننماید.

مسأله 391ـ هرگاه مختصرى از بدن شسته نشود، غسل باطل است، امّا شستن باطن، مانند داخل گوش و بینى و داخل چشم لازم نیست.

مسأله 392ـ هنگام غسل باید هر چیز که مانع رسیدن آب به بدن است برطرف کند و اگر احتمال عقلایى مى دهد مانعى باشد، باید وارسى کند تا مطمئن شود مانعى نیست.

مسأله 393ـموهاى کوتاه را که جزء بدن حساب مى شود باید بشوید، بنابر احتیاط واجب شستن موهاى بلند و زیر آنها هر دو لازم است.

مسأله 394ـشرایطى که براى وضو گفته شد مانند پاک بودن آب و غیر آن در غسل هم شرط است، ولى در غسل لازم نیست که از بالا به پایین بشوید و فاصله افتادن میان شستن اعضا در غسل ترتیبى نیز اشکالى ندارد، مگر در مورد کسى که نمى تواند بول و غائط خود را حفظ کند که باید پشت سر هم به جاآورد و فوراً نماز بخواند، همچنین در زن مستحاضه.

مسأله 395ـ کسى که قصد دارد پول حمّامى را ندهد، یا بدون علم به رضایت او مى خواهد نسیه بگذارد بنابر احتیاط، غسل او باطل است، همچنین اگر قصد دارد پول حرام یا پولى که خمس آن را نداده به حمّامى بدهد.

مسأله 396ـ کسى که زیادتر از معمول در حمّام آب مى ریزد، غسل او اشکال دارد، مگر این که تصمیم داشته باشد حمّامى را با پول اضافى راضى کند.

مسأله 397ـ هرگاه شک کند غسل کرده یا نه،باید غسل کند ولى اگر بعد از غسل شک کند غسل او صحیح بوده یا نه، اعتنا به شک نکند.

مسأله 398ـ اگر در اثناء غسل، حَدَث اصغر از او سر زند (مثلاً بول کند) بنابر احتیاط واجب، باید غسل را از سر گیرد و براى نماز و مانند آن، وضو نیز بگیرد.

مسأله 399ـ هرگاه کسى جُنُب شده و نمازهایى خوانده است، بعداً شک کند غسل کرده یا نه، آن نمازها صحیح است، ولى براى نمازهاى بعد باید غسل کند.

مسأله 400ـ چند غسل واجب، یا واجب و مستحب را مى توان با یک نیّت انجام داد، یعنى یک غسل کند به نیّت جنابت و حیض و مسّ میّت و غسل جمعه و مانند آن و از همه کفایت مى کند.

مسأله 401ـ با هر غسلى مى توان نماز خواند و وضو واجب نیست، خواه جنابت باشد یا غیر آن، واجب باشد یا مستحب، ولى احتیاط مستحب آن است که در غیر غسل جنابت وضو بگیرد.