در مورد بحث نامه ی اعمال توضیحاتی بفرمایید .
اولین بحثی که ما در مورد محشر بیان کردیم بحث نامه ی عمل بود که این
اولین اتفاقی است که در محشر بعد از جمع شدن تمام خلائق از ابتدا تا انتها
رخ می دهد . حسابرسی بر اساس نامه ی عمل است . قطعا نامه ی عمل یک نوشته
یا کتاب نیست که به دست کسی بدهند حتی یک فیلمی از تمام زندگی نیست که اعمال ما را نشان بدهند بلکه خود عمل ما حاضر می شود بصورتی که گویی
ما داریم آن عمل را انجام می دهیم .
قرآن می فرماید: کاری را که انجام می
دادند حاضر می بینند . یعنی عمل را در همان حال می بینند و امکان انکار آن
وجود ندارد و خدا می فرماید : نامه ی عمل خودت را بخوان . امام صادق (ع) در
روایتی جمله ی نامه عمل خودت را بخوان را به این صورت معنی کرده است که
متذکر تمام اعمال عمر خودت بشو .
منظور از خواندن قرائت از روی کتاب نیست
بلکه یعنی تمام اعمال حاضر می شود و در نظرت آنها را مرور می کنی . امام می
فرماید : هیچ لحظه از عمر و هیچ کلمه ای و حرفی که زدیم نیست مگر اینکه آنها
آنچنان حاضر می شود مثل این است که داری همان لحظه آنرا انجام می دهی .
علاوه بر اعمال ظاهری ، اعمال باطنی ما هم ظاهر می شود یعنی هر نیتی ، فکری
، تصمیمی و اراده ای از انسان صادر شده است ظاهر می شود .
شخصی از امام
کاظم (ع) سوال کرد که آیا فرشته ها هم از نیت ها هم خبر دارند ؟ امام فرمود
: بله . شخص پرسید که فرشتگان چطور از اعمال خوب و بد ما آگاه می شوند ؟
امام فرمود: زمانی که انسان نیت کار خیری را می کند نفس او بوی عطر و خوش
دارد و وقتی که انسان نیت کار شر را می کند نفس او بوی بد دارد .
اینکه نامه اعمال را به دست راست یا چپ می دهند به چه معناست؟
در روز قیامت نامه اعمال بعضی ها را به دست راست آنها می دهند که به
آنها اصحاب الیمین می گویند که آنها با خوشحالی به بهشت می روند . بعضی از
مردم نامه ی اعمالشان از پشت سر به آنها می دهند که به آنها اصحاب
الشمال می گویند . این افراد با غم و غصه راهی جهنم می شوند .
قرآن می
فرماید : کسی که نامه ی عملش را به دست راستش می دهند با خوشحالی می گوید
که بیایید نامه ی عمل من را بخوانید . من اعتقاد به چنین روزی داشتم . چنین
شخصی در زندگی متنعمی غوطه ور خواهد بود. و آنها اهل بهشت است .
اما کسی
که نامه ی عملش را بدست چپش می دهند با شرمندگی می گوید که ای کاش نامه ی
عمل ما را به ما نمی داند و ای کاش حساب خودم را نمی دانستم .
گرفتن نامه
عمل به دست چپ و راست چه معنایی دارد ؟
در دنیا و عالم ماده ، عالم دیگری
هم اطراف ما را گرفته است مثل عالم ملکوت که نادیدنی است . چه ملکوت اعلی
که فرشتگان و ارواح طیبه در آن قرار دارند و چه ملکوت اسفل که قسمتی از
ملکوت است که حتی از عالم دنیا هم پست تر است که در آن شیاطین و ارواح خبیثه
هستند . پس یک سمت ما قسمت ملکوت اعلی است که قسمت رحمت است و یک سمت ما
ملکوت اسفل است که سمت غضب خدا است .
وقتی ما عملی انجام می دهیم چه عمل
ظاهری و چه عمل باطنی ، اگر این عمل پاک و صالح باشد به سمت ملکوت اعلی
بالا می رود . در واقع صورت ملکوتی عمل ما بالا می رود . هر عمل شکلی دارد
مثلا نماز خواندن یک صورت ملکوتی و شکلی دارد .
پس هر کار خیری یک صورت
ملکوتی دارد که این بالا می رود . این اعمال خیر به گفته ی قرآن در علیین
ثبت و نگه داشته می شود . در قرآن داریم اعمال انسانهای خوب به
علیین می رود . اعمال زشت و آلوده هم با زشت ترین چهره به ملکوت
اسفل می روند و در آنجا نگه داشته می شوند . به تعبیر قرآن به سجین می
رود . ناسزا ،غضب و غیبت چهره های بسیار زشتی دارند .
در بعضی مواقع این
چهره های زشت به بعضی افراد در دنیا نشان داده می شود. یک اهل معرفتی می
گفت: زمانی که با همسرم دعوا می کردم و غضبناک شده بودم ، چهره ی غضب را به
من نشان دادند . از این خلق غضب آلود زشت بقدری ترسیده بودم که همانجا از
همسرم عذرخواهی کردم و دست او را بوسیدم . او باطن عملش را دید .
شهید
مطهری در کتاب عدل الهی فرموده است : میرزا علی آقای شیرازی استاد ما که
فرد با عظمتی بود ، یک روز سر درس شروع به گریه کردن کرد و گریه او را امان
نمی داد که صحبت بکند . ایشان می گفت که من دیشب خواب دیدم که از دنیا
رفته ام و وقتی من را وارد قبر کردند یک سگ بسیار بزرگ و مهیبی با من وارد
قبر شد . من با خودم گفت که بالاخره سگ به این طرف آمدی .
او فوق العاده
عاشق امام حسین (ع) بود . من به امام حسین (ع) متوسل شدم و ایشان آن سگ را
رد کردند . این سگ تند خوئی های من بود . این صورت اخلاق اعمال یا عقاید
ملکوتی اعلی یا اسفل ما است .
در سوره ی فاطر داریم : عقاید پاک بالا می
رود و عمل صالح این ایمان را تقویت می کند و بالا می برد. عمل صالح و ایمان
بالا می رود و رتبه ی خود انسان هم بالا می رود. پس اعمال انسان را بالا
می برد یا باعث سقوط انسان می شود. یعنی ما بواسطه ی اعمال خودمان
همین الان در دنیا بالا می رویم یا سقوط می کنیم .
پیامبر با اصحاب نشسته
بود و یک دفعه فرمود : الله اکبر . پیامبر فرمود :یک سنگی از لبه ی جهنم
پرت شد و هفتاد سال به طرف قعر جهنم می رفت و الان به ته جهنم رسید .
ناگهان صدای گریه از اطراف خانه ی حضرت بلند شد . اصحاب فهمیدند که یکی از
مشرکین از دنیا رفته است . سنگی از لبه ی جهنم پرت شد همین شخص مشرک بود که
هویت انسانی او به سنگ تبدیل شده بود و هفتاد سال بوده که به سمت جهنم می
رفته است . ما همین الان به سمت جهنم یا بهشت می رویم .
امام باقر (ع)
می فرماید: شخصی عمل صالحی انجام می دهد و عمل او را به علیین می برند . بعد
او عملش را به دیگران می گوید و ریا می شود و بعد خدا دستور می فرماید که
ثواب او را به یک ثواب عمل آشکار تبدیل کنید یعنی درجه اش از علیین پایین
تر می آید .
بار دیگر شخص ریا می کند و خدا می فرماید که این عمل را
بردارید و برای او گناه بنویسید یعنی او را در سجین ببرید . پس ما بین
دو عالم ملکوت اعلی و اسفل و دو عالم خوبی و بدی هستیم ، عالمی که اعمال خوب
ما در آن جمع می شود به آن یمین می گویند . زیرا یمن و برکت در آن است .
منظور دست راست ، راست جغرافیایی نیست . راست یعنی آن قسمتی که یمن و برکت
در آن است یعنی ملکوت اعلی .
اصحاب الیمین یعنی اصحابی که با میمنت هستند .
در سوره ی واقعه اصحاب یمین را اصحاب میمنه (اصحاب مبارک) گفته است .
ملکوت اسفل که قسمت شر و شقات است همان چپ است. یعنی شمال و مشمئه . نامه ی
اعمال بعضی را از سمت راست یعنی میمنه می آورند یعنی اعمالی که در علیین
ثبت شده است را می آورند .
اگر اعمال در سمت سجین یعنی چپ ثبت شده است آن
اعمال را می آورند . پس از سمت راست یا چپ یعنی از قسمت رحمت یا شقاوت .
همان اعمالی که ما تمام عمر بصورتی در علیین یا سجین ثبت کرده ایم را می
آورند و انسان به آن اشراف پیدا می کند .
در مورد دو فرشته ای که اعمال خوب و بد انسان را ثبت می کند توضیحاتی بفرمایید .
ما دو ملک داریم بنام رقیب عتید که این دو ملک مامور ثبت اعمال هستند .
قرآن می فرماید : بخاطر بیاورید وقتی که دو فرشته از چپ و راست هستند اعمال
تان را دریافت می کنند و آنها را حفظ می کنند. هیچ گفتار یا عملی از انسان
صادر نمی شود مگر در کنار آن ملک رقیب عتید است. ملک سمت راست ملکی است که
اعمال سعادت آمیز و اعمالی که انسان را به سمت بهشت می برند ثبت می کند.
ملک سمت چپ اعمال بد را ثبت می کند و به سجین می برد .
پس در اینجا هم چپ و
راست همان سمت رحمت و سمت غضب است . حضرت علی (ع) در نهج البلاغه تعبیری
دارد که هیچ چیزی از این دو ملک پوشیده نیست . این دو ملک حتی بر نیت شما هم
آگاه هستند. وقتی شخص می خواهد از دنیا برود ، این دو ملک با شخص گفتگویی
دارند.
پیامبر می فرماید : این دو ملک که اعمال فرد را ثبت می کردند در
هنگام مرگ با او گفتگویی دارند . اگر فرد اعمال صالح انجام می داده است ،
این شخص را دعا می کنند که ما در این عمر جز خوبی از تو ندیدیم ، از تو جز
خوبی چیزی نشنیدیم و چقدر ما را به مجالس خوب و حلال بردی و او را دعا می
کنند .
این دو ملک می گویند : امروز ما آن جوری خواهیم بود که تو دوست داری
. ما شفیع تو نزد پروردگار می شویم و به نفع تو شهادت می دهیم که تو
انسان خوبی بوده ای . اگر فردی که می خواهد از دنیا برود فرد بدی بوده باشد
این دو ملک او را نفرین می کنند و می گویند که ما در این مدت چقدر معذب
بودیم و تو ما را در مجالس آلوده بردی . امروز در نزد پروردگار ما دشمن تو
هستیم و علیه تو شهادت می دهیم .
کسی از امیرالمومنین نزد پیامبر گله کرد . پیامبر فرمود : جبرئیل به من گفت که من با دو ملک علی ملاقات کردم . این دو ملک گفتند : از زمانی که علی بدنیا آمده است تاکنون یک عمل آلوده و شر از او بالا نبرده ایم و ملک سمت چپ بیکار بوده است . دو ملکی که برای علی هستند بر تمام ملائک افتخار می کنند و می گویند که ما دو ملکی هستیم که هیچ چیز بدی که باعث خشم خداب شود از او ندیده ایم .
می گویند : بعد از گناه بلافاصله توبه کنید تا ملائک آنرا ثبت نکرده اند . در این مورد توضیحاتی بفرمایید .
دو ملک که اعمال خوب و بد ما را ثبت می کنند یعنی آن عمل را نگه می دارند
نه اینکه با قلم آنرا می نویسند . در سوره ی انفطال داریم : مردم بر شما
ملائکه ای هستند که ناظر و حافظ هستند که اعمال شما را حفظ می کنند . کاتبین
و ثبت کنندگان بزرگواری هستند و هر کاری شما بکنید آنها می دانند . اینکه
می گویند این کاتبین بزرگوار هستند بخاطر این است که وقتی شخصی کار خیری
انجام می دهد ملکی که حسنات را ثبت می کند فورا آن عمل خیر را ده برابر می
نویسد .
اگر کسی گناهی انجام بدهد ملک رحمت به ملک شقاوت می گوید که عجله
نکن ، ننویس ،هفت ساعت ( در بعضی روایت دایم به اندازه یک شب تا صبح ) مهلت
بده که اگر توبه کرد چیزی نوشته نشده باشد . یعنی در نامه ی عمل فرد ثبت
نمی شود. بخاطر همین می گویند که توبه واجب فوری است .
بعد از هفت ساعت اگر
فرد توبه نکرد ملک سمت راست که حکم رئیس را دارد می گوید که ثبت کن . در
روایت داریم که دو تا ملک از غروب تا اذان صبح با ما هستند و بعد از اذان
صبح دو ملک دیگر جای شان را با هم عوض می کنند و می آیند . هر دو ملک شب و
روز اذان صبح را نگاه می کنند به خاطر همین می گویند که نماز صبح
اول وقت خیلی با فضیلت است .
آیت الله ملکی تبریزی در کتاب المراقبات
فرمودند: دو ملکی که در شب با ما هستند ، موقع سحر برای نماز شب ما را صدا
می زنند . بعضی ها صدای دو ملک را می شنوند که بنام آقا آنها را صدا می
زنند . اگر شخص بلند بشود آن دو ملک خیر و رحمت برای ما می فرستند و برای
انسان حال ایجاد می کنند و اگر فرد بلند نشد برای او کسلی می نویسند و می
روند .
ایشان می گویند که اگر بلند شدید و آن دو ملک را ندیدید حداقل
به آنها سلامی بکنید و از آنها تشکر بکنید . این افراد با فرشته ها همنشین
بودند و صدای آنها را می شنیدند .
انصاری همدانی استاد شهید دستغیب موقع
نماز مغرب به موذن گفت که اذان را بگو . موذن گفت : هنوز موقع اذان نشده
است .ایشان فرمودند که مگر نمی بینی ملائک جایشان را عوض کرده اند .
از
امام صادق (ع) سوال شد ، با اینکه خدا خودش ناظر است این ملائک چکاره هستند
؟ امام فرمود : هر چه چشم بیشتر باشد مراقبت انسان از اعمالش بیشتر است .
اگر انسان بفهمد که علاوه بر خداوند متعال چشمان ملائکه هم دائما ناظر اوست
و معصومین هم او را می بیند بیشتر مراقب خودش است . پس فلسفه ی وجودی این
ملائکه مراقبت بیشتر ما از اعمال مان است .
انشاء الله ملکی که اعمال خیر ما را بالا می برد پرکار باشد و ملکی که اعمال بد ما را به پایین می برد بیکار باشد.
" مباحث یاد مرگ - حجت الاسلام عالی - برنامه سمت خدا - http://samtekhoda.tv3.ir "
← مباحث یاد مرگ (۷۹ مطلب مشابه)
- ۱۵۳۸ بازدید توسط ۱۲۴۸ نفر
- چهارشنبه ۷ مرداد ۹۴ - ۱۱:۳۷
