خانواده برتر

سلام

اولین شب جمعه ماه رجب به «لیلة الرغائب» یا «شب آروزها» معروف است و اعمال خاصی دارد بدین صورت که فرد اولین پنجشنبه را روزه میگیرد و ما بین نماز مغرب و عشاء 12 رکعت نماز با کیفیتی خاص اقامه می‌کند و سپس دعایی میخوانند و حوائج خویش را از خداوند متعال درخواست میکند.

این اعمال که تا چند سال پیش رونق خاصی نداشت و شاید قلیلی از مردم که از این عمل مطلع بودند؛ آن را انجام میدادند؛ اما به مدد تبلیغات وسیع صدا و سیما این چند ساله این بحث «لیلة الرغائب» و بجا آوردن اعمالش رونق زیادی بین مردم علی الخصوص نسل جوان پیدا کرده است و تقریباً در تمامی مساجد و حسینیه ها و ... در شهرهای مختلف این اعمال بجا آورده میشود با شور و شوق خاصی.

اما ببینیم این عمل به لحاظ سندیت تا چه میزان معتبر است؟

 ابتدا بخشی از صحبت‌های آیت‌الله مددی در درس خارج اصول در تاریخ 20/7/1390 را نقل می‌کنیم:

«همین صلات لیلة الرغائب که باز هم سید بن طاووس این را نقل کرده؛ به عین این سند و متن -که اصلاً متن و سند هم مال آنها { یعنی اهل تسنّن } است- در کتاب موضوعات ابن جوزی {سنّی} آمده!!...

اسمش را هم گذاشته‌اند شب آرزوها!! لیلة الرغائب! یک حدیثی است که آثار جعل از سر تا پای آن واضح است! خوب این چه درجه و قوت احتمالی برای آدم می‌آورد؟!...

چون اهل سنّت که شما می‌دانید به چه وضعی نماز تراویح را می‌خوانند در ماه رمضان ! بعد از نماز تراویح، در طی سال، شب جمعه اول ماه رجب در مساجد جمع می‌شوند و این نماز لیلة الرغائب را می‌خوانند؛ یعنی لیلة الرغائب از لیالی مشهوره اهل سنّت بعد از تراویح است!! تراویح، درجه اوّل! به خاطر همین حدیث جعلی و لیلة الرغائب، درجه دوم!!...»

سخنان آیت‌الله مددی را از اینجا دانلود کنید:

اما توضیح بیشتر:

در منابعی که به دست ما رسیده، گویا اقبال سید بن طاووس در اواسط قرن 7 نخستین منبعی است که حدیث فضیلت این شب را نقل فرموده است و تا قبل از آن هیچ خبری از این اعمال در کتب شیعه نبوده است.

ایشان برای این نقل سندی ذکر نکرده و تنها به تعبیر «کتب العبادات» اکتفا کرده و نقل خود را از «کتاب‌های بعضی از اصحاب» می‌آورد (اقبال، ج ۳، ص ۱۸۵). همین حدیث را بعدتر در در منبعی دیگری می بینیم که احتمال اینکه منبع این دو روایت یکی باشد؛ با توجه به طولانی بودن و همچنین مشابهت بسیار؛ زیاد است.

از سوی دیگر، اهتمام به این شب میان عوام اهل سنت رواج بسیاری داشته و در مقابل، علمای ایشان به شدت با این مراسم مخالفت کرده و روایتش را جعلی دانسته‌اند و آن را ساخته و پرداخته کسانی دانسته‌اند که از این راه در پی کسب شهرت و وجهه میان عوام بوده‌اند.

تمام مشکل از جایی شروع می‌شود که سند روایت در کتب شیعه به همان سند اهل سنت می‌رسد و تمام نقدهای اهل سنت بر سندی که اساساً متعلق به خود ایشان است، در مورد این سند نیز صادق است! و این یعنی حدیثی که از خود اهل سنت بر آمده و توسط ایشان جعلی دانسته شده، ناگهان ـ به خاطر منبعی مانند اقبال که در این قبیل موارد بسیار متسامح است ـ وارد فضای شیعه شده و بدعتی که به دست برخی جاعلان اهل سنت وضع و با تلاش عالمان حدیثشان از عوام اهل سنت برداشته شده، میان شیعه رواج پیدا کرده است!

در انتها سخن سلطان حدیث شیعه علامه مجلسی(ره) در در کتاب زادالمعاد خویش-که کتابی است به سیاق مفاتیح الجنان- در خصوص این نماز نقل میکنیم. ایشان در کتابش پس از ذکر برخی نمازهای مستحبی مینویسد:

«و ذکر لکل من هذه الصلوات ثواب کثیر لم نذکره بناء على عدم الاعتماد على السند، و کل النوافل المذکورة کل رکعتین تؤدى بسلام واحد، و بعضها الطویل منها و التی تقع بین صلاتی المغرب و العشاء و یجب أن تقع بعد دخول وقت العشاء لا یخلو أداؤها من إشکال، و لهذا لم نورد فی هذه الرسالة صلاة لیلة الرغائب المشهورة مع أنها منقولة عن طرق العامة.»(زادالمعاد ص42)

ترجمه: برای هر کدام از این نمازها ثوابهای زیادی نقل شده است که ما آن ثوابها را بدلیل اینکه به سندشان اعتماد نداشتیم نقل نکردیم. و هر کدام از این نمازهای ذکر شده هر 2 رکعتش به یک سلام است. و برخی از این نمازها طولانی مدت است و آنهاییکه بین دو نماز مغرب و عشاء باید آنها را انجام داد چون بدلیل طولانی بودن موجب این میشود نماز عشاء از وقتش بگذرد؛ ادائش خالی از اشکال نیست. به همین خاطر ما در این کتاب نماز مشهور «لیلة الرغائب» را نیاوردیم علاوه بر اینکه این مطلب از طرق عامه ( یعنی اهل تسنن ) نقل شده است.

با توجه به این مطالب دانستیم که نماز «لیلة الرغائب» سندیتی ندارد و بسیار ضعیف است و غیر قابل اعتماد است لذا شایسته است مومنین به اینطور مطالب ضعیف و غیر قابل اعتماد بهایی ندهند.

مرتبط:

لیلة الرّغائب: اوّلین شب جمعه ماه رجب

شب آرزوها